Avrupa’daki yüksek işçilik ücretini ödemek istemeyen gurbetçiler senelerdir soluğu Türkiye’deki oto sanayilerinde alıyordu. Avrupa’da yaşayan Türk vatandaşları yazları hem sıla hasreti gideriyor hem de araçlarının bakım ve arızasını Türkiye’de oldukca daha uygun fiyatlara yaptırabiliyordu. Sadece, Euro/TL’nin 18 seviyelerine çıkmasının da etkisiyle oto sanayileri bu yaz adeta gurbetçi akını yaşadı. Birçok yeni müşterinin gelmesiyle ustalar, tüm yaz gurbetçilerin araçlarını yetiştirmek için ek mesai harcadı. Ikimiz de İstanbul Maslak’ta bulunan Mustafa Kemal Atatürk Oto Endüstri’ni gezdik. Eylül ayının ortasında olmamıza karşın neredeyse her dükkanın önünde yabancı plakalı bir Otomobil vardı. Ustalar bu sürem yaşanmış olan yoğunluk için döviz kurlarındaki yükselişe işaret ederken, gurbetçiler de araçlarını Türkiye’de minimum yüzde 50 daha uyguna yaptırdıklarını söylemiş oldu.
100 EURO’YA BAKIM
Maslak’taki endüstri sitesinde uzun senelerdir dükkanı bulunan Selman Duran, “Bu yıl başta Almanya, Avusturya, Belçika ve Fransa şeklinde ülkelerden olmak suretiyle öteki yıllara kıyasla daha oldukca gurbetçi geldi. Çoğu zaman, balata, jant, disk ve mekanik arızalar için Türkiye’yi tercih ediyorlar. Yolu tamamlayacak şekilde araçlarını hazırlayıp tüm işlemlerini burada yaptırıyorlar. Orada işçilik ve bazı denk yedek parçalar oldukca pahalı. Mesela, geçen gün Belçika plakalı bir gurbetçinin arka balatısını değiştirdim. 750 TL tutunca güldü ve orada yapsam minimum 400 Euro olurdu dedi. Gene arıza ve parça değişimine 13 bin TL’lik satmaca çıkarınca bir gurbetçimiz ‘bir yanlışlık olmasın’ diyerek şaşırdı. Adamların parası burada 18 kat oluyor. Orada 1.000 Euro’dan aşağı yaptıramayacağı bakım ve parça değişimini burada 90-100 Euro’ya yaptırabiliyor” dedi.
‘YÜZDE 50 DAHA UYGUN’
Sanayideki dükkanında BMW şeklinde lüks sınıftaki araçlarla ilgilenen Yusuf Bahar ise aradaki fiyat farkını, “Geçen yıl Avrupa’da 3.500 Euro’ya mal olacak bir otomobil bakımını ve parça değişimini biz burada 1.200 Euro’ya yaptık. Gurbetçilerin bizi tercih etmesindeki öteki mühim sebep ise karşılıklı itimat ilişkisi ve içtenlik” sözleriyle söyledi. 15 senedir Paris’te yaşayan gurbetçi Murat İdris ise şu ifadeleri kullandı: “Her yıl aracımın bakımını ve öteki mekanik sorunlarını Türkiye’de hayata geçirmeye çalışıyorum. Yurtdışındaki bir ustaya aracımın kaputunu açtırmam. Türkiye’de fiyatlar mesela benim yaşadığım ülkeye nazaran yüzde 40-50 düzeyinde daha uygun. Öteki taraftan, burada daha rahat oluyorum. Şu demek oluyor ki itimat ve içtenlik de bizim burayı tercih etmemizdeki en mühim sebep. Bir tek endüstri için değil diş, göz şeklinde sıhhat işlerimizi de bekletip Türkiye’de gerçekleştiriyoruz.”
UKRAYNA PLAKALILAR HER YERDE
İstanbul’daki oto endüstri sitelerinin nerede ise her yerinde Ukrayna ve Rusya plakalı araçlar da bulunuyor. Savaştan araçlarıyla kaçıp Türkiye’ye sığınan Ukraynalılar bakımlarını Türkiye’deki ustalara yaptırıyor. Sanayideki ustalar, “Rusya-Ukrayna savaşının başladığı şubat ayından bu yana, savaştan kaçıp aracıyla ülkemize gelen Ukraynalılara hizmet vermeye başladık. Onlar da bizim yeni müşterilerimiz oldular. Neredeyse her ay 1-2 yeni Ukraynalı geliyor. Aracının bakımını ve onarımını yaptırıyor. İşin acayip şu demek oluyor ki son dönemde Rusya plakalı araçların sayısı da artmaya başladı. Bu yıl gurbetçilerle beraber Rusya ve Ukraynalı alan kişi akını oldu” diyor.
FARINI ALIP GELEN VAR
İstanbul Mustafa Kemal Atatürk Oto Endüstri’ndeki ustalardan Sebahattin Binici, “Avrupa’da bazı parçalar daha ucuz olduğundan parçalarını otomobiline atıp burada taktıran var. Hatta önümüzdeki senenin hazırlığını bile şimdiden yapıyorlar. Mesela, orada kimse farı temizlemeye, onarmaya uğraşmaz. Burada temizleme, onarma ve işçilik 3 bin TL. Gurbette farı değiştirse 7-8 bin TL’den aşağı ödemez” dedi. Binici, “Gurbetçiler hem ziyaretini yapmış oluyor hem de işlerini halledip gidiyor. Ağırlıklı olarak balata, lastik, bakım, mekanik şeklinde işçiliğin yoğun olduğu işleri burada yaptırıyorlar. Bu ara Ukrayna ve Rusya’dan da birçok insan otomobilini yaptırmaya bizlere geliyor” ifadelerini kullandı.
