Katarakt, glokom, retina hastalıkları şeklinde ciddi göz sorunlarını bununla beraber getiren bir kırma kusuru olan miyopinin son 30 yılda çocuklarda çarpıcı bir halde arttığına dikkat çeken Göz Hastalıkları uzmanı Doç. Dr. Özge Yabaş Kızıloğlu, “Açık alanlarda geçirilen dönemin azalması ve ekran karşısında geçirilen sürenin uzaması bu tablonun ortaya çıkmasındaki en mühim etken” dedi.
ARTAN EKRAN SÜRESİ MİYOPİNİN ERKEN BAŞLAMASINA NEDEN OLUYOR
Artan ekran süresinin göz sorunlarını ortaya çıkarabildiği şeklinde mevcud göz problemlerinin de ilerlemesine niçin olabildiğini söyleyen Doç. Dr. Kızıloğlu, “Daha ilkin mevcud fakat herhangi bir yakınma yaratmayan kırma kusurları, ekran süresinin artması sebebiyle kendilerini daha kolay izah edebilir ve şikayetlere yol açabilir. Mesela hipermetropisi olan bir çocuk uzak görmede bunu yakınmasız tolere edebilirken, uzun süreler ekranlara bakmak gözün yakına odaklanmasını elde eden uyum kaslarının yorulmasına niçin olarak çocukta göz yorgunluğu, göz ve baş ağrısı şeklinde emareler oluşturabilir. Ekranlara uzun süre kesintisiz şekilde bakmak hem de göz kuruluğuna sebep olarak batma, yanma, gözleri ovalama ihtiyacı şeklinde şikayetler ortaya çıkartabilir. Gözleri ovalamak ise astigmatın ortaya çıkmasına yada ilerlemesine niçin olabilir. Bununla beraber, bilhassa akıllı telefon ve tablet şeklinde elde tutulan dijital ekranlara oldukca yakın (20-40 santimetre) mesafeden bakılmış olduğu için, miyopi riskinde artış söz mevzusudur. Artan ekran zamanının miyopinin erken başlamasına niçin olabileceği de bildirilmiştir” dedi.
“ÇOCUKLAR GÖZ KIRPMAYI UNUTUYOR”
Bazı çalışmalarda çocuklarda ekran süresinin uzaması ile şaşılık gelişimi içinde bir ilişki olabileceğini söyleyen Doç. Dr. Kızıloğlu, öteki ihtimaller içinde risklerle ilgili de şu detayları verdi:
“Artan ekran süreleri ile birlikte görülen bir öteki durum da göz kuruluğudur. Göz kırpmak göz yüzeyinin nemlenmesine destek olan koruyucu bir refleksimizdir. Ekrana uzun süre dikkatli bir halde bakıldığında göz kırpmak “unutulabilir”, bu da göz yüzeyini korumuş olan gözyaşı tabakasının buharlaşmasına ve göz yüzeyinin kurumasına niçin olur. Meydana getirilen çalışmalarda bilhassa dijital oyunlar oynanırken konsantrasyonun artmasıyla göz kırpma sayısında azalma ve göz kırpmanın tam yapılmadığı gösterilmiştir.”
ÇOCUKLARDA EKRAN SÜRESİ NE KADAR OLMALI?
Ekran süreleri oldukca ufak yaşlarda sınırlanmazsa miyopinin erken başladığını ifade eden Doç. Dr. Kızıloğlu, ortaya çıkabilecek risklerle ilgili şu detayları verdi:
“Miyopi başladıktan sonrasında, çocuğun büyümesi ile giderek artan bir kırma kusurudur. Miyopi başlangıç yaşı, ileri yaşlardaki şiddetli miyopinin en mühim belirleyicisidir. Yüksek miyopi katarakt, glokom ve retina dekolmanı şeklinde birçok göz hastalığı riskini arttırmaktadır.
Bu yüzden evlatların ekran süresinin kesinlikle sınırlandırılması gerekiyor.”
Doç. Dr. Kızıloğlu, çocuklarda ekran kullanımının iyi mi olması gerektiğine dair şu önerilerde bulunmuş oldu:
“2 yaş altındaki evlatların aile üyeleri ve arkadaşlarla görüntülü görüşmeler haricinde ekran kullanımı sıfır olmalı. 2-5 yaş aralığındaki çocuklarda günde en fazla 1 saat ve 5-17 yaş içinde da ödev haricinde günde en fazla 2 saat olmalı.”
BU İŞARETLER ÇOCUĞUN GÖZLERİNDE SORUN OLDUĞUNU GÖSTERİYOR!
Gözlerde ağrı, batma yanma, sık göz kırpma, baş ağrısı, gözde kızarıklık, bulanık görme, çift görme şeklinde şikayetler var ise hekime başvurmak icap ettiğini söyleyen Doç. Dr. Kızıloğlu, “Çocuklar ekran başlangıcında oldukca vakit geçirse bile gözlerinin yorulduğunun farkına varmayabilir ve herhangi bir yakınma dile getirmeyebilir. Bu yüzden yakınma olmasa bile tertipli göz kontrollerini yaptırmak gerekir” diye konuştu.
EBEVEYNLER BU ÖNERİLERİ DİKKATE ALMALI
Dijital ekranlardan kaçınmanın mümkün olmadığını dile getiren Doç. Dr. Kızıloğlu, ekran kullanımının belli kurallar çerçevesinde düzenlenebileceğini belirterek ebeveynlere şu önerileri sundu:
“Anne babalar, çocuklarına günde minimum 1-2 saat açık havada zaman geçirmeyi teşvik etmeli, şu sebeple organik ışığa maruz kalmak göz gelişimine yarar sağlar. Bilimsel emekler, açık havada geçirilen dönemin miyopiye karşı koruma sağladığını göstermektedir. Ek olarak anne babalar, evlatlarının gün içinde belli bir süre ekranlardan uzak kalacağı “ekransız” dönemler oluşturmalı. Ekran kullanımına sık sık ara vermek, toplam belirlenen ekran süresini bölerek kullanmakta fayda vardır. Dijital ekranları kullanırken sık sık göz kırpmak da oldukça mühim olduğundan ufaklıklara bu hatırlatılmalıdır. Bilgisayar ekranı ile aramızdaki mesafe kol boyumuz kadar ve ekranın göze bakılırsa konumu birazcık daha aşağıda olmalıdır. Eğer çocuk gözlük kullanılıyorsa, camlarının antirefle kaplamalı olması yansıma ve kamaşmayı önleyerek göz yorgunluğunu azaltır. Göz kuruluğu emareleri varlığında suni gözyaşı damlaları kullanılabilir. Tertipli göz muayenelerini aksatmamak gerekir. Böylelikle problemleri en aza indirmek ve tedavi etmek mümkün olacaktır. Bilhassa yaz tatilindeki boş zamanlarında çocuklar ekran kullanımlarını arttırmışsa okullar açılmadan kesinlikle göz kontrollerini yaptırmalarını öneriyoruz.”
